دردهای قاعدگی (دیسمنوره) ، علل و انواع
دیسمنوره چیست؟!
“دیسمنوره” اصطلاح پزشکی برای دوره های قاعدگی دردناک است. درد ها به صورت ضربان دار در ناحیه شکم شروع شده و احساس فشار در شکم و درد در ناحیه لگن، کمر و پاها ایجاد می گردد و می تواند با سرگیجه و حالت تهوع و خستگی و اسهال نیز همراه باشد.
معمولاً یک روز قبل یا روزی که عادت ماهانه شروع می شود، دردهای قاعدگی ظاهر می شوند. در اکثر افراد، علائم پس از حدود دو یا سه روز کاهش می یابد.
داشتن مقداری درد در دوران قاعدگی طبیعی است. حدود 60 درصد از بانوان در طول دوره قاعدگی خود، گرفتگی های خفیفی را تجربه می کنند. حدود 5 تا 15٪ از افراد دردی را گزارش می کنند که آنقدر شدید است که بر فعالیت های روزانه آنها تأثیر می گذارد. در بیشتر موارد با افزایش سن، دردهای قاعدگی کمتر می شوند و ممکن است پس از زایمان نیز بهبود پیدا کنند.
علت ایجاد این دردها چیست؟
ماده ای شیمیایی به نام پروستاگلاندین باعث انقباض رحم می گردد. در طول قاعدگی، سطح پروستاگلاندین بالاتر است، به این معنی که رحم شدیدتر منقبض می شود و در نتیجه باعث گرفتگی و ناراحتی می شود که برای فرد اذیت کننده است. انقباضات به ریزش دیواره رحم، یعنی خون و بافتی که در طول قاعدگی از بدن خارج می شود، کمک می کند. سطح پروستاگلاندین درست قبل از شروع قاعدگی افزایش یافته و پس از شروع آن، کاهش می یابد. به همین دلیل است که گرفتگی عضلات پس از چند روز کاهش می یابد. آنچه افراد احساس می کنند سفت و شل شدن اندام رحم است.
دو نوع دیسمنوره وجود دارد:
دیسمنوره اولیه: دیسمنوره اولیه شایع‌ترین نوع دیسمنوره است.
دیسمنوره اولیه، دردهای قاعدگی ای هستند که هر بار با شروع خون ریزی عود می‌کنند، اما علت آن ها بیماری دیگری نیست. درد معمولاً یک یا دو روز قبل از شروع قاعدگی یا زمانی که خونریزی شروع می شود، آغاز می گردد. ممکن است دردی خفیف تا شدید را در قسمت پایین شکم، کمر یا ران احساس کنید. درد معمولا در عرض دو یا سه روز فروکش می کند.
دیسمنوره ثانویه: این مورد به علت شرایطی ثانویه اتفاق می افتد. می تواند به دلیل بیماری مانند اندومتریوز عفونت ها، آدنومیوز یا فیبروم رحم رخ دهد. بیماران مبتلا به این بیماری ها اغلب دارای ویژگی های بالینی هستند که آنها را از دیسمنوره اولیه جدا می کند، از جمله رحم بزرگ، درد هنگام نزدیکی و عدم پاسخ به درمان های موثر.
درد ناشی از دیسمنوره ثانویه معمولاً زودتر از دوران قاعدگی شروع می شود و بیشتر از دردهای معمولی قاعدگی طول می کشد. به عنوان مثال، ممکن است چندین روز قبل از پریود دچار گرفتگی عضلات شوید و درد ممکن است تا پایان کامل خونریزی ادامه یابد. دیسمنوره ثانویه کمتر شایع است. اندومتریوز وضعیتی است که در آن بافت پوشاننده رحم (همان آندومتر) خارج از رحم رشد می کند، قسمت هایی از این بافت در طول قاعدگی دچار خونریزی می‌شوند و در نتیجه ایجاد التهاب و درد می کنند.
دردهای قاعدگی در چه افرادی شایع تر می باشد؟
- افرادی که نخستین دوره ی قاعدگی را در زیر سن 12 سالگی تجربه کرده اند.
- افرادی که دوران قاعدگی آنها بیش از 7 روز است و با قاعدگی های سنگین مواجه هستند.
- افرادی که مصرف کننده ی سیگار می باشند.
- افرادی که سنشان کمتر از 20 سال است.
برخی از راهکارهای غیر دارویی تسکین دهنده:
ورزش – مجموعه نتایج و شواهد از نقش ورزش در درمان دیسمنوره حمایت می کنند. البته، نوع، مدت و تناوب بهینه ورزش برای تسکین علائم مشخص نیست. یک مطالعه بالینی، کاهش شدت و مدت درد را برای افرادی که ورزش می کردند در مقایسه با سایر شرکت کنندگان گزارش کرد. از آنجایی که ورزش فواید متعددی برای سلامتی دارد و خطر آسیب آن کم است، افزایش فعالیت بدنی یک رویکرد معقول برای کاهش دیسمنوره است، گرچه توصیه می شود با پزشک خود درباره ی نوع و میزان ورزش مشورت کنید.
گرما – در کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده، اعمال گرما در قسمت تحتانی شکم برای تسکین دیسمنوره مؤثر بود، همچنین نشان داده شده که اثربخشی گرما درمانی، مشابه اثر ایبوپروفن و موثرتر از استامینوفن بود!
گرما درمانی ممکن است اثربخشی سایر درمان ها را نیز تقویت کند.
مطابق نتایج برخی تحقیقات، رویکردهای غیردارویی مانند یوگا، فعالیت بدنی، گرما درمانی، ماساژ درمانی، آب درمانی، مکمل های غذایی، ماساژ درمانی و سایر تکنیک های غیرتهاجمی نقش مهمی در مدیریت دیسمنوره داشته اند.
جهت تشخیص علت دیسمنوره و انتخاب بهترین رویکرد درمانی دارویی و غیر دارویی با پزشک متخصص زنان مشورت نمایید.