گلوکوم به چه معناست و چه انواعی دارد؟
گلوکوم به چه معناست؟
گلوکوم یک بیماری شایع چشمی است که در آن عصب بینایی که چشم را به مغز متصل می کند، آسیب می بیند. معمولاً به دلیل تجمع مایع در قسمت جلویی چشم ایجاد می شود که باعث افزایش فشار داخل چشم می گردد. اگر گلوکوم به موقع تشخیص داده نشود و درمان صورت نگیرد، می تواند منجر به از دست دادن بینایی شود. این بیماری می تواند افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد، اما بیشتر در بزرگسالان 70 و 80 ساله دیده می شود.
دلایل ایجاد گلوکوم کدام اند؟
گلوکوم ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد. بیشتر موارد به دلیل افزایش فشار در چشم ایجاد می شود که مایعات قادر به تخلیه مناسب نیستند. اغلب مشخص نیست که به چه علت این اتفاق می افتد، اگرچه موارد خاصی می تواند خطر را افزایش دهد، از جمله:
- سن – با افزایش سن، گلوکوم شایع تر می شود.
- قومیت (نژاد) – افراد آفریقایی یا آسیایی در معرض خطر بیشتری هستند.
- سابقه خانوادگی – اگر والدین یا خواهر و برادری با این بیماری داشته باشید، احتمال ابتلا به گلوکوم بیشتر است.
- سایر شرایط پزشکی – مانند نزدیک بینی، دور بینی و دیابت
با انجام آزمایشات منظم چشم باید در اسرع وقت آن را تشخیص داد.
شناسایی و درمان انواع گلوکوم در مراحل اولیه
این بیماری معمولاً با گذشت زمان شدیدتر می شود، بنابراین تشخیص زودهنگام می تواند به کند کردن پیشرفت کمک کند. با این حال، تشخیص برخی از اشکال گلوکوم در مراحل اولیه دشوار است. این عارضه معمولاً به کندی ایجاد می شود. ممکن است فرد در ابتدا متوجه هیچ علامتی نشود. همچنین انواع مختلفی از گلوکوم وجود دارد و شناسایی همه آنها در مراحل اولیه آسان نیست. در صورت عدم درمان می تواند منجر به نابینایی شود. تشخیص و درمان گلوکوم در مراحل اولیه می تواند به کند کردن یا توقف پیشرفت آن کمک کند.
گلوکوم با زاویه باز
گلوکوم زاویه باز شایع ترین شکل گلوکوم است. اغلب در مراحل اولیه بدون علائم ایجاد می شود. گلوکوم با زاویه باز به ندرت علائمی ایجاد می کند تا زمانی که بخش قابل توجهی از رشته های عصبی بینایی از بین بروند. در این مرحله پیشرفته، افراد ممکن است متوجه از دست دادن تدریجی دید محیطی شوند که به آن دید تونلی گفته می شود. درمان‌ها معمولاً شامل دارو یا روش‌های جراحی است. داروها، اغلب به شکل قطره های چشمی، می توانند تولید مایع را در چشم کاهش دهند یا به تخلیه بهتر مایع کمک کنند. لیزر و روش های جراحی می توانند یک مسیر تخلیه جدید برای خروج مایع از چشم ایجاد کنند.
گلوکوم با زاویه بسته
گلوکوم با زاویه بسته یا آب سیاه حاد، شکل کمتر شایعی از این بیماری است. این بیماری علائم اولیه واضح تری دارد:
- چشم درد
- حالت تهوع
- تاری دید
- دیدن هاله ها یا حلقه های رنگی اطراف چراغ ها
این علائم اغلب به طور ناگهانی ظاهر می شوند. همچنین ممکن است سردرد و قرمزی چشم ایجاد شود، گلوکوم با زاویه بسته یک اورژانس پزشکی است. برای کاهش فشار چشم و جلوگیری از آسیب غیر قابل برگشت به عصب بینایی نیاز به درمان فوری دارد. درمان معمولاً شامل داروهایی برای کاهش سریع فشار چشم و به دنبال آن لیزر درمانی برای ایجاد دهانه جدیدی برای خروج مایع از چشم و جلوگیری از حملات بعدی است.
گلوکوم مادرزادی
این عارضه مادرزادی یک بیماری نادر است که برخی از افراد با آن متولد می شوند. علائم آن عبارتند از:
- سرریز اشک روی صورت
- تکان دادن غیر ارادی چشم
- حساسیت به نور
با پیشرفت بیماری، ممکن است تغییراتی در ظاهر چشم ها به دلیل افزایش فشار داخل چشم ایجاد شود. که می تواند منجر به کدر شدن قرنیه شود، همچنین یک یا هر دو چشم نیز ممکن است بزرگتر از حد معمول به نظر برسند. مداخله زودهنگام برای گلوکوم مادرزادی بسیار مهم است. درمان اصلی، روش های جراحی برای اصلاح عیوب ساختاری در سیستم تخلیه چشم است. در این جراحی ها یک مسیر مصنوعی برای تخلیه مایع از چشم ایجاد می کنند و در نتیجه فشار روی عصب بینایی را کاهش می دهند.
گلوکوم با فشار طبیعی
گلوکوم با فشار طبیعی یک نوع منحصر به فرد از این بیماری است که در آن با وجود فشار طبیعی چشم، آسیب به عصب بینایی اتفاق می افتد. اکثر افراد در مراحل اولیه هیچ علامتی را متوجه نمی شوند. با پیشرفت بیماری، ممکن است در موقعیت‌هایی مانند رانندگی در شب، تاری دید یا مشکل در دید ایجاد شود.
همچنین ممکن است در تنظیم شرایط بسیار روشن یا کم نور مشکل به وجود بیاید. برخی از افراد مبتلا به این بیماری با فشار طبیعی ممکن است متوجه علائم مربوط به اختلال عروق خونی مانند سردردهای میگرنی شوند.
درمان اولیه معمولاً شامل معاینات منظم است تا اپتومتریست یا چشم پزشک بتواند متوجه شود که آیا وضعیت بیمار در حال پیشرفت است یا خیر. اگر چنین باشد، چشم پزشک درمان های دارویی را آغاز می کند. در برخی موارد ممکن است نیاز به لیزر درمانی یا جراحی باشد. درمان به موقع در این مورد نیز دارای اهمیت است.
گلوکوم ثانویه
گلوکوم ثانویه نوعی گلوکوم است که به علت عارضه جانبی شرایط یا عوامل دیگری ایجاد می گردد، شامل:
- آسیب چشمی
- التهاب
- داروهای خاص مانند استروئیدها
- موارد پیشرفته آب مروارید
- دیابت
علائم گلوکوم ثانویه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- قرمزی چشم
- تاری دید
- دیدن هاله های رنگارنگ اطراف چراغ ها
با پیشرفت بیماری، ممکن است به دلیل اختلال در بینایی، دید محیطی از دست برود و بیمار در انجام کارهایی مانند خواندن یا بالا رفتن از پله ها مشکل داشته باشد. درمان گلوکوم ثانویه معمولاً رسیدگی به علت اصلی ایجادکننده ی آن است. برای مثال، مدیریت دیابت یا قطع برخی داروها ممکن است اولین اقدام باشد. درمان همچنین ممکن است شامل داروهایی برای کاهش فشار چشم یا مداخلات جراحی باشد.
به صورت کلی:
انجام معاینات معمول چشم ضروری است تا پزشک بتواند هر گونه مشکلی از جمله گلوکوم را در اسرع وقت تشخیص دهد.
منابع:
https://www.healthline.com/health/eye-health/early-stage-glaucoma-eyes